Rola pozytywnych relacji w organizacji

Sytuacje społeczne towarzyszą nam niemal codziennie, a relacje interpersonalne to nieodłączny i niezmiernie istotny element naszego życia. Komunikujemy się w zasadzie bez przerwy w różnorodny sposób, a dzięki rozwojowi technologii komunikacja nabiera nowego znaczenia i przyjmuje coraz to nowsze formy. Niniejszy artykuł porusza kwestię komunikacji interpersonalnej – tej najbardziej dla nas naturalnej, spełniającej wiele ważnych funkcji. Dzięki komunikacji interpersonalnej chociażby przekazujemy i odbieramy informacje, wyrażamy emocje i uczucia, a w konsekwencji zaspokajamy swoje potrzeby, takie jak na przykład poczucie przynależności, czy bezpieczeństwa. Co więcej, od dawna wiemy już, że komunikacja interpersonalna to nie tylko przekaz słowny, ale również elementy komunikacji niewerbalnej, takie jak ton głosu, mimika, czy gesty, które, jak się okazuje, mają przeważające znaczenie w nadawaniu przekazu. Komunikacja interpersonalna to narzędzie do budowania i kształtowania naszych relacji z innymi, które pozwala nam wpływać na jej jakość i intensywność.

Relacje interpersonalne są one wyznacznikiem naszej jakości życia, a więc i poczucia dobrostanu psychicznego. Poczucie dobrostanu psychicznego (ang. psychological wellbeing) to inaczej subiektywna ocena własnego życia, na którą wpływ mają właśnie relacje interpersonalne, co potwierdzają między innymi psycholodzy Carol Ryff  i Corey Keyes. Badacze uważają, iż poczucie dobrostanu psychicznego determinuje sześć podstawowych elementów, takich jak: akceptacja siebie, panowanie nad środowiskiem, rozwój osobisty, cel życiowy, autonomia oraz pozytywne relacje z innymi. Te ostatnie budujemy i kształtujemy zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym, dlatego też nasze poczucie dobrostanu zależy również od relacji służbowych. Tak twierdzi jeden z najbardziej znanych przedstawicieli psychologii pozytywnej Mihály Csíkszentmihályi. Węgierski psycholog uznaje, że jakość życia zależy od dwóch elementów: wykonywanej pracy oraz relacji między ludźmi.

O ile wybór przyjaciela, czy partnera życiowego jest uwarunkowany naszą decyzją, o tyle w pracy nie zawsze możemy wpłynąć na wybór członków zespołu oraz przełożonych. Dlatego też efektywna komunikacja interpersonalna i umiejętność budowania relacji staje się kluczowa, bowiem pozytywne interakcje w pracy to jeden z elementów, który sprzyja zadowoleniu z niej.

Budowanie relacji służbowych zaczyna się już na etapie rekrutacji, gdzie mamy do czynienia z interakcją organizacja – kandydat.  Proces rekrutacji to nie tylko wstępna selekcja pracowników. Dzięki kontaktowi z rekrutrem, zwłaszcza podczas pierwszej rozmowy, nawiązywana jest relacja, której jakość może zaowocować zatrudnieniem kandydata. Najczęściej na podstawie właśnie tego kontaktu potencjalny pracownik tworzy swój własny subiektywny wizerunek organizacji, na który składają się ważne czynniki niewizualne, takie jak zachowanie pracowników, ich wygląd, maniery, sposób prowadzenia rozmów, w tym telefonicznych, czy korespondencji.

Proces budowania wizerunku firmy jako potencjalnego pracodawcy zaczyna się już na tym etapie. Rekruter, jako osoba reprezentująca organizację oraz jej energia (pozytywna lub negatywna) odgrywają tutaj szczególną rolę. Jaka będzie relacja z kandydatem, tak naprawdę zależy głównie od rekrutera, chociaż pozytywne nastawienie musi mieć i sam kandydat. Rekruter jednak może odpowiednio zmotywować swoją postawą kandydata. Nieważne, czy rekrutacja odbywa się na żywo, czy zdalnie – szacunek i pozytywne nastawienie otwiera drzwi do nawiązania dobrych relacji. Brak umiejętności budowania relacji, może natomiast być poważnym zagrożeniem, gdyż to rekruter jako pierwsza linia frontu w organizacji, jest jej wizytówką i jego działania powinny wpływać na budowanie pozytywnego wizerunku pracodawcy.

Należy także pamiętać, że raz pozytywnie zbudowana relacja, po pierwsze: skutkuje pozytywnie w przyszłości, bo dzięki niej można otrzymywać od kandydata, nawet tego niezatrudnionego, rekomendacje lub można zatrudnić go w przyszłości; po drugie: niepodtrzymywana umiera; po trzecie: nie trwa wiecznie, bo tak samo, jak się ją zbudowało, tak samo można zburzyć.

Budowanie pozytywnych relacji nabiera jeszcze większego znaczenia, gdy kandydat zostaje zatrudniony i rozpoczyna pracę. Musi on bowiem nie tylko poznać zespół, ale i efektywnie w nim funkcjonować, co wiąże się z koniecznością konstruktywnego komunikowania się. Warto odpowiedzieć zatem na pytanie, czym skutkuje budowanie i utrzymywanie satysfakcjonujących relacji interpersonalnych w pracy? Podstawową korzyścią jest przede wszystkim wzrost zaangażowania pracownika, co manifestuje się pozytywnym zaabsorbowaniem swoją pracą, poczuciem sensu jej wykonywania oraz odpowiedzialnością za swoje działania.

Zaangażowanie z kolei skutkuje osiąganiem pozytywnych efektów pracy, co przynosi korzyści nie tylko dla pracodawcy. Na bazie własnych obserwacji, nasuwa się wniosek: pracownik utrzymujący pozytywne relacje chętniej przychodzi do pracy, czuje się w niej komfortowo oraz przede wszystkim odczuwa mniejszy poziom stresu, który jest częstym towarzyszem naszego życia zawodowego i nie tylko. Zaangażowanie staje się zatem kluczowe, gdyż ściśle wiąże się z efektywnością pracy oraz poczuciem dobrostanu, które coraz bardziej staje się niezwykle ważne nie tylko dla pracownika, ale i całej dla organizacji. Co więcej, zaangażowanie wpływa korzystnie na kondycję psychiczną pracownika, gdyż okazuje się, że zaangażowanie w pracy zmniejsza liczbę niepożądanych objawów, np. symptomów depresyjnych. Tak więc, pracownik wykazujący zaangażowanie cieszy się lepszym zdrowiem psychicznym i fizycznym oraz wyższym poziomem i skutecznością wykonanej pracy. To wszystko powoduje, że środowisko pracy staje się dla niego przyjaznym miejscem, w którym czuje się komfortowo i do którego z chęcią się udaje. Ponadto pozytywne relacje interpersonalne determinują poczucie satysfakcji z pracy, którą można zdefiniować jako postawę pracownika wobec wykonywanej pracy zawierającej element behawioralny, poznawczy i emocjonalny. Wiemy już, że na subiektywne poczucie satysfakcji z pracy ma wpływ szereg czynników materialnych i pozamaterialnych. Jest wiele różnych koncepcji, które mówią o tym, jakie czynniki warunkują poczucie satysfakcji z pracy i większość z nich wskazuje na element relacji interpersonalnych.

Pozostałymi najczęściej wymienianymi elementami są warunki pracy (np. wyposażenie), aspekty ekonomiczno-społeczne (m.in. wysokość wynagrodzenia) oraz charakter wykonywanych zadań (np. samodzielność w realizacji obowiązków). Warto ponadto zaznaczyć, że relacje interpersonalne są jednym z kluczowych elementów determinujących sprawność funkcjonowania nie tylko jednostki, ale całych zespołów, a więc i organizacji. Budowanie pozytywnych relacji interpersonalnych w pracy skutkuje zatem nie tylko dobrem pracownika, ale również rozwojem organizacji w aspekcie globalnym. Powyższe świadczy o tym, że firmy powinny zwracać szczególną uwagę na aspekt relacji i wzmacniać konstruktywne praktyki w tym zakresie.

Podsumowując, budowanie relacji to niezwykle ważny element życia zawodowego, który jest skutecznym narzędziem do pozyskania i utrzymania pracownika w organizacji. Związek organizacji oraz pracownika jest jak związek między ludźmi – należy o niego dbać, kierując się określonymi, etycznymi zasadami, które przynoszą obopólne korzyści.

Literatura:

• Sasin, M. (2018). Budowanie zaangażowania, czyli jak motywować pracowników i rozwijać ich potencjał.
• Błaszczyk, W. (2005) Metody organizacji i zarządzania. Kształtowanie relacji organizacyjnych, Warszawa: PWN.
• Zarębska, A. (2008) Tożsamość organizacyjna przedsiębiorstwa. Jak stworzyć konkurencyjną firmę? Warszawa: Difin.
• Czapiński, J. (2017). Psychologia szczęścia. Kto, kiedy, dlaczego kocha życie i co z tego wynika, czyli nowa odsłona teorii cebulowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Czerw, A. (2017). Psychologiczny model dobrostanu w pracy, Warszawa: PWN.
• Kaczmarek, Ł. (2016). Pozytywne interwencje psychologiczne. Dobrostan a zachowania intencjonalne. Poznań: Zysk i Ska.